Astma oskrzelowa jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych o idiopatycznym pochodzeniu. Astma charakteryzuje się hiper reaktywnością oskrzeli, które ulegają nagłemu, nadmiernemu zwężeniu ograniczając w ten sposób przepływ powietrza w drogach oddechowych. Na Świecie na astmę oskrzelową choruje 300 mln ludzi (około 6% dorosłej populacji świata), a liczba chorych wzrasta przeciętnie o połowę co dziesięć lat, upatrując przyczynę w industrializacji oraz związanym z nią zanieczyszczeniem środowiska (Masoli et al. 2004). W populacji polskiej szacuje się, że na astmę oskrzelową cierpi ponad 5 % dorosłych i około 9% dzieci. Jest to bardzo uciążliwe schorzenie, wymagające stałego leczenia. Rokowania zależą od okresu w którym pierwotnie wystąpiła astma, a mianowicie u dzieci astma w 50 % przypadków ustępuje samoistnie, czego niestety nie można zaobserwować u astmatyków, u których schorzenie wystąpiło w wieku dorosłym.

Możliwe przyczyny wywołania astmy oskrzelowej to:

  • Alergie, np. na pyłki, sierść, produkt żywnościowy, czy leki,
  • Ekspozycja na działanie gazów i czynników chemicznych, które mogą podrażniać drogi oddechowe,
  • Czynniki wywołujące zakażenia oskrzeli oraz ich zwężenie.

Wyróżnia się dwa rodzaje astmy oskrzelowej:

  • Atopowa (zewnątrzpochodna) – jest najczęściej diagnozowanym typem astmy, ma wczesny początek, związana jest z nadwrażliwością na czynniki środowiskowe, w badaniu laboratoryjnym występuje podwyższony poziom przeciwciał IgE, często występuje w wywiadzie rodzinnym,
  • Nieatopowa (wewnątrzpochodna) – jest związana z przebytą infekcją dróg oddechowych, brak wystąpienia w wywiadzie rodzinnym, nie wykazuje podwyższonego poziomu przeciwciał IgE.

Patomechanizm astmy oskrzelowej przebiega dwufazowo. Początkowo występuje skurcz mięśniówki gładkiej oskrzeli co ogranicza przepływ powietrza w drogach oddechowych, dodatkowo mięśnie wdechowe są silnie napięte, przez co pacjent może wykonać wdech, a problematyczna jest faza wydechowa. Drugą fazą ataku astmy jest wydzielanie dużej ilości substancji śluzowej do światła oskrzela, przez co tworzą się czopy w drogach oddechowych i potęgują ograniczenie przepływu powietrza. Ponowne rozszerzenie i normalizacja oddechu może nastąpić samoistnie, lub w wyniku podania leków rozszerzających oskrzela.

Metody manualne w walce z astmą

Astma jest chorobą poddawaną leczeniu objawowemu najczęściej poprzez leki wziewne, które mają za zadanie rozszerzyć drogi oddechowe w czasie ataku astmy. Sposób leczenia jest podyktowany brakiem dowodów naukowych, które określają przyczynę występowania astmy. Wyróżnia się również kilka terapii niefarmakologicznych, tj. homeopatia, akupunktura, a także leczenie manualne z zakresu osteopatii i chiropraktyki. Wszystkie koncepcje manualne przyjmują astmę jako wynik zaburzenia działania autonomicznego układu nerwowego, który jest ośrodkiem sterującym funkcjami oskrzeli. Ciekawą koncepcje przedstawił Jacques Gesret, który zauważył asymetryczny wzorzec postawy u ludzi chorych na astmę. Wypracował on model terapii opartej na manipulacjach manualnych, która zaczęła przynosić pozytywne efekty w walce z astmą. Według doświadczeń autora przedstawianej metody w ciele osoby cierpiącej na powyższe choroby występuje wzorzec ustawienia poszczególnych części ciała, między innymi asymetria w obrębie klatki piersiowej i miednicy oraz funkcjonalny skrót kończyny dolnej. Przedstawione zmienione ustawienie ciała powoduje zaburzenie w działaniu Autonomicznego Układu Nerwowego, czyli układu odpowiedzialnego za reakcje skórne (pocenie, tworzenie wyprysków, świąd skóry) oraz działanie narządów wewnętrznych (np. skurcz oskrzeli i reakcja zapalna w trakcie ataku astmy ). Celem terapii jest uruchomienie stawów zablokowanych w związku z nieprawidłowym ustawieniem poszczególnych części ciała, czyli próba wprowadzenia prawidłowego wzorca ciała, co ma regulować zaburzone reakcje z Autonomicznego Układu

Nerwowego. Podsumowując, główne zasady metody Gesreta:

  • Zapewnienie równowagi miednicy
  • Wprowadzenie prawidłowej osi ciała – korekcja pozycji skoliotycznej
  • Przywrócenie ruchomości klatki piersiowej – co ma usprawnić działanie układu oddechowego
  • Zapewnienie właściwej ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa – zmniejszenie napięcia na drogach nerwowych Autonomicznego Układu Nerwowego

 

Piśmiennictwo:

  1. Beasley, R., & of Asthma, T. I. S. (1998). Worldwide variation in prevalence of symptoms of asthma, allergic rhinoconjunctivitis, and atopic eczema: ISAAC. The Lancet, 351(9111), 1225-1232.
  2. Bockenhauer S, Julliard K, Lo K, Huang E, Sheth A. Quantifiable effects of osteopathic manipulative techniques on patients with chronic asthma. J Am Osteopath Assoc 2002;102(7):371–375.
  3. Campbell SM, Sammons DL, Sarsama-Nixon RM, Holsinger JM, Stephenson S, Walkowski S. Dermatology: A Specialty That Exemplifies the Osteopathic Medical Profession. J Am Osteopath Assoc 2011;111(5):335–338.
  4. Cork, M. J. (1996). The role of Staphylococcus aureus in atopic eczema: treatment strategies. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 7, S31-S37.
  5. Lago, R. M. V., daSilva Filho, M. A. F., & Nery dosSantos, A. C. (2015). Effect of osteopathic maneuvers in the treatment of asthma: review of literature. Manual Therapy, Posturology & Rehabilitation Journal= Revista Manual Therapy, 13.
  6. Marshall GD. Internal and External Environmental Influences in Allergic Diseases. J Am Osteopath Assoc 2004;104(5_suppl):1S–6S.
  7. Ziment, Irwin, and Donald P. Tashkin. “Alternative medicine for allergy and asthma.” Journal of allergy and clinical immunology 106.4 (2000): 603-614.
  8. Strona internetowa: http://www.asthma-reality.com/anglais.htm